Gebruik je ook stickers in je Whatsapp communicatie? Van die stickers om iemand te feliciteren of om op een balorige manier je afkeuring te laten blijken. Ik heb een sticker en daar staat op: een toets kun je herkansen, een feestje niet. Toch is dat niet helemaal zo.
Eens per jaar is het Rosj Hasjana maar we hebben ook Toe Bisjewat, het Nieuwjaarsfeest van de bomen. Eens per jaar is het Poeriem maar we hebben ook Jom Kippoeriem wat wordt uitgelegd als Jom Ke-Poeriem. Voor Pesach geldt zeker dat het een equivalent heeft. Wie op Pesach het Pesachoffer niet kon brengen, had een maand later, dus op 14 Ijar, een tweede kans om op die dag die Pesach Sjenie wordt genoemd, Pesach te vieren door dan het Pesach-offer te brengen.
In Wajikra (9:7) wordt Pesach Sjenie ingesteld. Mensen konden het Pesach-offer niet brengen omdat ze onrein waren. Waarom worden wij achtergesteld om het offer te brengen op zijn tijdstip, dus als het Pesach is, temidden van de rest van het Joodse volk?, vragen zij. Waarop Pesach Sjenie werd ingesteld, de dag waarop zij voortaan de gelegenheid zullen krijgen om hun Pesach-offer te brengen.
Pesach is de enige feestdag die een herkansingsmogelijkheid heeft, met een andere datum waarop het feest gevierd kan worden. Waarom? Omdat Pesach het feest der feesten is, het feest waarmee het Joodse volksbestaan begon? Of omdat Pesach het feest is waarop iedereen individueel een mitswa heeft te vervullen: het brengen van het Pesach-offer in de Tempel in Jeroesjalajim. Sjavoe’ot heeft geen individuele verplichting; Soekot heeft de individuele verplichting dat iedereen (kol ha-ezrach beJisraeel) in de Soeka zit maar daarvoor geldt dat het gaat om verblijven en wie kan nu niet ‘gewoon verblijven’? Maar voor Pesach geldt dit niet. Soms kon men geen offer brengen omdat men onrein was. Terwijl dit wel op het exacte moment, namelijk 14 Niesan, en niet op een andere dag moest gebeuren. Daar was dus een inhaalmoment voor nodig en dat was Pesach Sjenie.
Degenen die vroegen om niet uitgesloten te worden van het kunnen brengen van het Pesach-offer, zeiden: ‘lama nigara’, waarom worden wij als minder beschouwd? HKB”H antwoordt door het instellen van het inhaalmoment, Pesach Sjenie: jullie zullen niet als minder worden beschouwd. Daarin ligt ook de boodschap van Pesach. Je was slaaf in Egypte, je werd als slaaf automatisch als minderwaardig beschouwd. Minderwaardigheid is de karakteristiek van het slaaf-zijn. Omdat je slaaf bent, ben je minderwaardig. Het slaaf-/niet meer slaaf-zijn is wat we gedenken en vieren op Sederavond, op de avond van 14 naar 15 Niesan. Het moment dat het Pesach-offer werd gebracht en geconsumeerd. Maar sommige mensen konden dat offer op die dag niet brengen en die konden dus de uittocht uit Egypte ook niet gedenken. Toch zullen zij niet als minder worden beschouwd, ze hebben hun inhaalmogelijkheid een maand later. We hebben geen offers meer maar we hebben nog steeds op onze kalender en in de Loeach de datum van Pesach Sjenie staan.
Voor ons geldt geen ‘lama nigara’ – waarom zijn wij minder. Zeker op de feestdag van Pesach moeten we ons realiseren dat er niet zoiets mag zijn als anderen als minder te beschouwen. We leven in een maatschappij van superconsumentisme. Bij alles wat we doen vragen we ons af: what’s in there for me; wat krijg ik ervoor terug? Maar dat is niet de weg die Tora ons voorhoudt. Lama nigara, hoezo is de ander minder. In tegendeel! Aan het begin van de Seder zeggen we: kol dichfien jete wejechoel – iedereen kan komen en mee-eten. Het is niet: wat krijg ik ervoor terug, het is: jij bent niets minder.
Ruben Vis
Reacties zijn uitgeschakeld voor deze post.