Waar je ook woont in Nederland, er is altijd een Joodse Gemeente in de buurt. Iedereen die Joods is, wordt welkom geheten en opgenomen in de NIK-misjpoge. Voor het bijwonen van diensten of activiteiten, om andere Joodse leden te ontmoeten, om in contact te komen met een rabbijn of om Joodse les voor uzelf of uw kinderen te krijgen.
De Sjoel
Ons gebedshuis heeft verschillende namen, die uitdrukken welke functies deze ruimte heeft: beth hakenesset of synagoge (huis van samenkomst); sjoel (school); en, Mikdasj me’at – kleine Tempel, omdat ons bedehuis qua heiligheid en doel zoveel mogelijk lijkt op de Tempel te Jeruzalem.
De benaming ‘sjoel’ komt van het Duits-Jiddisj voor ‘school’. Het duidt op de verwevenheid tussen dagelijks leren met het dagelijks uitspreken van de gebeden. Het leren kent geen beperking in de tijd, maar wordt onderbroken voor gebed dat op bepaalde tijdstippen dient te worden uitgesproken; het ochtendgebed ’s ochtends, het middaggebed ’s middags en het avondgebed nadat de schemering is ingetreden.
Dit huis is een huis van samenkomst. Daar wordt mee bedoeld samenkomst tussen mens en God. De sjoel is een plaats waar men God ontmoet. In sjoel vinden – om een vormelijke uitdrukking te gebruiken – godsdienstoefeningen plaats. Een oefening in godsdienstigheid, een poging de band met Gd te herstellen. Met het gezamenlijk gebed in sjoel wordt een herwinning van het religieus bewustzijn nagestreefd, een verinnerlijking van het religieuze besef. De sjoel heeft tot functie een plaats van devotie te zijn, een plaats waar men rustig met zichzelf en het Opperwezen kan praten. Maar u zult merken dat er interactie is tussen de deelnemers aan de dienst en dat diverse sjoelbezoekers een actieve rol hebben in de dienst.
Om de aandacht niet af te leiden van het gebed, zitten mannen en vrouwen niet bij elkaar. Iedereen gaat decent gekleed. Mannen en getrouwde vrouwen dragen in sjoel hoofdbedekking, voor mannen is dat vaak een keppel, vrouwen dragen meestal een hoed of sjaaltje. Op sjabbat en feestdagen wordt er in het sjoelgebouw niet gefotografeerd of getelefoneerd.
Minimaal tien joodse mannen – Minjan Een dienst in de synagoge vindt doorgang wanneer er minimaal tien joodse mannen van dertien jaar of ouder aanwezig zijn. Dat quorum van tien heet minjan. Bij een dienst in de synagoge worden alle gebeden en voorlezingen in het Iwriet (Hebreeuws) gedaan. Dit is de universele taal van het Jodendom. Het Hebreeuws als gemeenschappelijke taal van de synagoge is een bindmiddel zonder weerga. Overal ter wereld wordt de dienst in het Hebreeuws uitgesproken waardoor, wanneer men de taal machtig is, er geen drempel bestaat om hier of waar ook ter wereld de dienst bij te wonen en er aan deel te nemen. De sjoel is ook door het gebruik van die taal de school van het jodendom gebleven. Het Hebreeuws is daarnaast ook een levende taal, de taal die in zijn moderne vorm, wordt gesproken in Israël.
De inrichting van de sjoel In Nederland zijn op tal van plaatsen sjoels gebouwd. De oudste in gebruik zijnde sjoels staan in Amsterdam, Middelburg en Nijmegen. Er zijn in Nederland zo’n dertig verschillende sjoels waar wekelijks diensten plaatsvinden. Op een wijze zoals dat ook op tal van plaatsen wereldwijd, gebeurt. De sjoel moet om als zodanig te kunnen functioneren aan een aantal voorwaarden voldoen, maar behoudens die basiselementen verschillen de gebouwen architectonisch vaak sterk van elkaar.
Enkele voorwaarden zijn: • De gebedsrichting is naar het oosten toe, n.l. naar de plaats in Jeruzalem waar ooit de Tempel stond. • Tegen de oostelijke muur van de sjoel staat een kast voor de Torarollen, de Aron Hakodesj, waar boven vaak een afbeelding van de twee stenen tafelen waarop de eerste woorden van ieder der Tien Geboden (Tien Uitspraken) staan weergegeven • een plaats voor de voorzanger • een Almemmor of Biema, dit is een plaats (verhoging, met een grote tafel) om de Torarol voor te lezen • een heren- en een damesafdeling • Vooraan brandt een bijzondere altijd brandende lamp; een eeuwig licht, zoals het ook in de Tempel brandde. • De sjoel heeft ramen.
Joodse Gemeente Amersfoort
Drieringensteeg 2
3811 KJ Amersfoort
Website: www.synagogeamersfoort.nl
E-mail: [email protected]
De Joodse Gemeente Amsterdam is de grootste kehilla binnen het Nederlands-Israëlitisch kerkgenootschap. Amsterdam biedt een breed scala aan voorzieningen op het terrein van religie, cultuur, jeugdwerk en sociaal-pastorale zorg. Ook is er een divers aanbod aan onderwijs voor jong en oud. Kijk op www.nihs.nl voor meer informatie.
Joodse Gemeente Amsterdam (NIHS)
Max Havelaarlaan 435
1183 LZ Amstelveen
Website: www.nihs.nl
E-mail:[email protected]
Telefoon : 020 - 6460046
De heeft sinds 2017 een eigen lokale geestelijk leider in de persoon van Simcha Steinberg. Met zijn vrouw Rina zijn ze de spil van het Joodse leven in Eindhoven en in het hele gebied van hun kehilla. Het is voor het eerst sinds lange tijd dat er weer een geestelijk leider in Brabant zelf woont die er 24/7 voor de Joodse Gemeente is. Met de komst van rabbijn Steinberg heeft het Joodse leven een ongekende impuls gekregen. Simcha en Rina Steinberg organiseren om de week sjoeldiensten, geven Joods onderwijs aan kinderen en aan volwassenen, houden bijeenkomsten voor jongeren en zijn verantwoordelijk voor het gezamenlijk vieren van de Joodse feestdagen. Bijzonder is dat rabbijn Steinberg erop uittrekt om op Soekot bij de mensen thuis of waar dan ook zijn Loelav aan te bieden en ze Loelav te laten bensjen.
Joodse Gemeente Eindhoven - N.I.H.S. Brabant
Hendrik Casimirstraat 23
5616 BJ Eindhoven
Website: www.joodsegemeentebrabant.nl
E-mail: [email protected]
Telefoon: 06 4556 8582
De Joodse Gemeente Breda beslaat het hele gebied van West-Brabant. Er is een actieve kehilla, gehuisvest in een mooie monumentale synagoge, met regelmatig diensten en een eigen bibliotheek. Breda heeft de enige Joodse bibliotheek tussen Amsterdam en Antwerpen.
Behoudens Joodse boeken in universiteitsbibliotheken met een opleiding semitische talen of theologie (Leiden, Utrecht) heeft Heertje echt gelijk: de Joodse bibliotheek in Breda is de enige tussen Amsterdam en Antwerpen.nk"
Joodse Gemeente Breda
Website: http://www.joodsbreda.nl/p/p/index.php
E-mail: [email protected]
De Joodse Gemeente Bussum profileert zich graag – en terecht ! – als een full service kehilla. Met veel aandacht voor religie, cultuur, onderwijs en onderlinge communicatie, een terechte betiteling van een kehilla die trouwens nog geen honderd jaar oud is. Elke week worden er op sjabbatochtend diensten verzorgd in de synagoge. Deze diensten starten vanaf 9:30 uur. Natuurlijk zijn er ook diensten en sociale activiteiten tijdens de feestdagen. En zo nu en dan heeft de dienst, die wordt geleid door een vaste chazzan, een bijzonder karakter doordat er bijvoorbeeld veel wordt gezongen. In Bussum word je in sjoel van harte verwelkomt. Ook als je voor de eerste keer, of na heel lang niet in een sjoel te zijn geweest, over de drempel stapt.
Joodse Gemeente Bussum
Kromme Englaan 1a
1404 BV Bussum
Website: www.nig-bussum.nl
E-mail: [email protected]
Telefoon: 035 691 48 82
De Joodse Gemeente Den Haag is een bruisende, gezellige gemeente die zich bezighoudt met het organiseren van traditionele vieringen van alle Joodse feestdagen, Joods onderwijs, leuke activiteiten, interessante lezingen, cursussen en schitterende concerten.
Joodse Gemeente Den Haag
Corn. Houtmanstraat 11
2593 RD Den Haag
Website: www.joodsdenhaag.nl
E-mail: [email protected]
Telefoon: 070-3473201
De Joodse Gemeente Groningen ligt weliswaar geïsoleerd maar leeft volop. Er wordt regelmatig een activiteit georganiseerd door een enthousiast bestuur. De NIG Groningen is een actieve gemeente, met uiteenlopende activiteiten voor volwassenen en kinderen, en eens in de twee sjabbatochtend dienst in hun fraaie synagoge, die in de jaren ’80 opnieuw in gebruik is genomen en toen is voorzien van een modern door Piet Chohen ontworpen interieur.
Joodse Gemeente Groningen
Postbus 4187
9701 ED Groningen
Website: www.nig-groningen.nl
Email: [email protected]
De Joodse Gemeente Noord-Holland NoordWest behoort tot een van de meest actieve kehillot. Er is wekelijks sjoeldienst en sinds 2007 ook regelmatig op zondagochtend. Verder zijn er Joodse lessen voor de jeugd, en leerbijeenkomsten voor volwassenen. In de zomer een week lang een kinderdagkamp en door het jaar heen een flink aantal gezellige sociale en culturele activiteiten voor jong en oud. Regelmatig verschijnt het blad Chadasjot dat de gemeenteleden informeert en rapporteert over het wel en wee binnen de Haarlemse kehilla. Rabbijn Shmuel Spiero is met zijn vrouw de drijvende geestelijke kracht in Noord-Holland NoordWest. Een gebied dat loopt vanaf de bollenstreek, Kennemerland en de Zaanstreek, tot Den Helder in de Noordkop inclusief het eiland Texel.
NIG Noord Holland Noordwest
Lanckhorstlaan 42
2101 BE Heemstede
Website: www.nignoordhollandnoordwest.nl/
E-mail: [email protected]
Telefoon: 023 5473584
De Joodse Gemeente Leeuwarden is een kleine kehilla, die de hele provincie Friesland omvat. Op gezette tijden en in ieder geval op de Hoge Feestdagen wordt de sjoel voor diensten gebruikt.
Het interieur van de sjoel is afkomstig uit Gorredijk. Gedurende vele jaren is er op zondagavond Gemara (Talmoed)les gegeven, die gevolgd werd door 6-8 personen. Kinderen krijgen les van rabbijn Shmuel Spiero, die ook graag les wil geven aan volwassenen.
Joodse Gemeente Leeuwarden
Website: www.nigleeuwarden.nl
E-mail: [email protected]
De Joodse Gemeente Leiden is een actieve kehilla, met veel aandacht voor onderwijs en educatie. Nieuwe gezichten worden er gastvrij verwelkomd. En omdat Leiden een universiteitsstad is, kom je in de kehilla van Leiden ook heel wat buitenlandse gezichten tegen, of mensen die tijdelijk in Leiden werken of studeren. De Joodse Gemeente Leiden geeft lessen voor kinderen en de Joodse Gemeente heeft een studiecentrum. Het Joods Studiecentrum Leiden is gevestigd in de synagoge en geeft boeiende cursussen voor volwassenen op het terrein van Jodendom, Hebreeuws, Jiddisj, en Joodse religie en cultuur. Zowel voor beginners als voor gevorderden is er een samenhangend aanbod aan onderwijs.
Joodse Gemeente Leiden
Levendaal 14
2311 JL Leiden
Website: www.joodsleiden.nl
E-mail: [email protected]
Telefoon: 071 512 57 93
Sinds de komst van een rabbijn is Limburg, met Maastricht als middelpunt, een dynamische kehilla.
In de tijd van de Romeinen woonden er al Joden in Maastricht. De provincie had in de tweede helft van de 19e eeuw in de persoon van Louis Landsberg een eigen opperrabbijn die tot zijn dood in 1904 in Maastricht woonde. In 1907 werd de vacature ingevuld met de benoeming van Salomon Heertjes, maar deze was opperrabbijn van Noord-Brabant en Limburg en woonde in ‘s Hertogenbosch. Heertjes overleed in 1947.
Joodse Gemeente Limburg
Capucijnengang 2
6211 RV Maastricht
Website: www.joodsmaastricht.nl
E-mail: [email protected]
De Joodse Gemeente Nijmegen is een opmerkelijke kehilla. Na een lange periode van ogenschijnlijke rust, is de kehilla sinds medio jaren ’90 onverwacht tot grote bloei gekomen. Er is een druk gemeenteleven. Nijmegen behoort tot een van de oudste steden van Nederland, en was al een nederzetting in de Romeinse tijd. Misschien leefden er toen al met de Romeinen meegetrokken Joden.
Joodse Gemeente Nijmegen
Nonnenstraat 19-21
6511 VN Nijmegen
Website: www.nignijmegen.nl
E-mail: [email protected]
Al sinds de 17e eeuw kent Rotterdam een Joodse gemeenschap, met op zijn hoogtepunt in mei 1940 c. 13 000 geregistreerde joden. Op 31 mei 1947, na de tweede wereldoorlog waren dit er nog maar 852. Er was nog maar één synagoge die het bombardement van Rotterdam overleefd had, maar dit pand was te klein.
Sinds 1954 bevindt de Joodse Gemeente Rotterdam zich in de nieuwe synagoge aan het A.B.N. Davidsplein. Hier worden tot de dag van vandaag, wekelijks lessen gegeven aan kinderen en volwassenen in Ivriet en verschillende Joodse onderwerpen. Er is wekelijks een sjabbatochtend dienst onder leiding van rabbijn Jehoeda Vorst. Regelmatig zijn er events voor Joodse jongeren, studenten en de rest van Joods Rotterdam en omstreken. Van lezingen tot filmavonden, van Poeriem feesten tot Lag Baomer barbecues, je vindt het bij ons allemaal.
Joodse Gemeente Rotterdam
A.B.N. Davidsplein 2
3039 KA Rotterdam
Website: www.nig-rotterdam.nl
De Joodse Gemeente De Stedendriehoek komt voort uit de kehillot Apeldoorn, Deventer en Zutphen. Rabbijn Shimon EversDe Joodse Gemeente bestaat onder deze naam sinds 2000, en heeft de beschikking over een fraaie oude sjoel in de binnenstad van Zutphen en een na-oorlogs gebouw in Apeldoorn.
Neem een kijkje op de website van de NIG De Stedendriehoek.
Joodse Gemeente De Stedendriehoek (Apeldoorn, Deventer en Zutphen)
Muggeplein 10A
7411NW Deventer
Website: www.nigdestedendriehoek.nl
Email: [email protected]
Telefoon: 06-53865298
Enschede vormt het centrum van Joods leven voor de Joodse bevolking van Twente en de Achterhoek. Met als parel in de kroon de naar hun eigen (niet onterechte) zeggen mooiste sjoel van Nederland, bekijk ook de website www.synagogeenschede.nl. Wat ooit in de volksmond Circus Menko werd genoemd is nu een van de best bezochte attracties van Enschede. De Joodse Gemeente Twente ontstond in 2006 uit een fusie tussen de kehillot Almelo, Hengelo en Enschede.
Joodse Gemeente Twente
Prinsestraat 16
7513 AL Enschede
Website: www.joodsegemeentetwente.nl
E-mail: [email protected]
Telefoon: 053-4323479
Al in de Middeleeuwen woonden er Joden in Utrecht. Nadien werd hen het verblijf gedurende verschillende perioden niet toegestaan en woonden de ‘Utrechtse’ Joden in omliggende plaatsen zoals vooral Maarssen. Omdat het hen niet was toegestaan in de stad van de aartsbisschop de nacht door te brengen, trokken de Joden dagelijks naar de stad om er hun ambulante handel te slijten en verlieten de stad voordat tegen de avond de stadspoorten van Utrecht werden gesloten. Aan het einde van de achttiende eeuw kwam hierin verandering. In 1792 werd een eerste synagoge in gebruik genomen.
Joodse Gemeente Utrecht
Website: www.nigutrecht.nl
E-mail: [email protected]
De Joodse Gemeente Zeeland, ligt relatief excentriek. Maar het is een bloeiende en groeiende gemeenschap, rondom de prachtige, zeer oude sjoel in Middelburg, en hoeder van twee historische begraafplaatsen in de provinciehoofdstad: een asjkenazische en een sefardische in de oude stad van Middelburg.
Joodse Gemeente Zeeland
Postbus 402 4330 AK Middelburg
Website: www.joodszeeland.nl
E-mail: [email protected]
Middelpunt van Joods Zwolle is de sjoel aan de straat die is vernoemd naar de Zwolse opperrabbijn S.J.S. Hirsch. Hij overleed in de oorlog en werd op de Joodse begraafplaats in Zwolle begraven. De Joodse Gemeente Zwolle kende na de oorlog markante bestuursvoorzitters: Leo Marcus en Daan Stibbe.
Joodse Gemeente Zwolle
Samuel Hirschstraat 8
8025 BK Zwolle
Website: www.joodsegemeentezwolle.nl
E-mail: [email protected]